اونایی که پاشون به میدون های میوه و تره بار باز شده، می دونن که اینجور جاها، معمولا میوه رو درهم می دن.
یعنی کنار هر چار تا زردآلوی سالم، یه دونه لهیده هم روی کوپنته.
حالا حکایت شیرینی ها و تلخی های دنیاست.
قرآن می گه: با هر سختی، آسونیه.
نمی گه: «بعد از هر سختی»، می گه : «با هر سختی»
یعنی خلاصه تلخی وشیرینی های دنیا در همه. سعی نکن سوا کنی، چون می زنن روی دستت!!
الآن توی دنیا، بعضی از زندان های قدیمی تبدیل به موزه شده.
یعنی مردم کلی راه می کوبن و می رن یه منطقه بد آب و هوا، تازه کلی هم پول بلیط میدن که بتونن نصف روز توی اون زندان باشن.
البته این زندان ها، با زندان های معمولی فرق می کنن.
چون اونجا که بری بهت می گن اینجا زندانیه که فلان شخصیت مبارز و آزادی خواه، مثلاً نلسون ماندلا، چند سال در اون زندانی بوده.
یا مثلاً همین حمام و باغ فین که شهرتشون رو مدیون شخصیت بزرگ امیر کبیر هستن.
می خوام بگم آدمیزاد می تونه با بزرگوار زیستن، حتی به زندان و تبعیدگاه و محل قتل خودش هم شخصیت بده.
اگه پیش قدیمی های باسواد نشسته باشی و صحبت جا و مقام بشه، می گن : شرف مَکان، به مَکینه. نه بر عکس.
منظورشون اینه که انسان بزرگوار، همیشه بزرگوار و والامقامه. چه پایین باشه، چه بالا...
گاهی وقت ها، یه موقعیت پست و پایین، به خاطر انسان بزرگواری که در اون موقعیت قرار می گیره، ارزش پیدا می کنه...
بر عکس این حالت هم ممکنه...
یعنی بودن موقعیت های بلندی که به خاطر حقارت کسی که اون ها رو اشغال کرده، بی ارج شدن....
همه حرف، سر اینه که هر کی «بالاتر» بود، لزوماً «والاتر» نیست.
مثلاً دود!
دود با اینکه همیشه از شعله بالاتره، اما دود کجا و شعله کجا!
اولی چشمُ کور می کنه ولی دومی نور چشم می شه و تاریکی رو از بین می بره.
یا اصلاً همین ابرو! ابرو با اینکه بالاتر از چشمه ، اما شأنش بالاتر از چشم نیست.
به قول شاعر:
دود اگر بالا نشیند، کسر شأن شعله نیست
جای چشم، ابرو نگیرد گر چه او بالا تر است.
یه شاعر دیگه ای هم گفته:
من از روئیدن خارِ سر دیوار فهمیدم
که ناکس، کس نمی گردد، به این بالا نشستن ها
روز قیامت، خدا یه عده ای رو «کور» وار محشر می کنه.
اینا به نشونه اعتراض می گن:
خدایا! چرا ما رو کور محشور کردی. ما که توی دنیا نمره چشممون اتفاقاً خیلی قوی بود. چشم پزشکی که می رفتیم تا اون سطر آخر علامت های راست و چپ و بالا و پایین رو هم می دیدم. ما که نه لنز می زدیم، نه عینک. نه دور بین بودیم، نه نزدیک بین. آب مرواید و اینجور مسائل هم نداشتیم.
خدا بهشون می گه:
شما ها چشم داشتید، ولی باهاش نمی دیدید. برای همینه که توی این دنیا، کور محشورتون کردم. کور، کسی نیست که چشم سَر نداره. کور، کسیه که چشم سِرّ و چشم دلش چیزی تماشا نمی کنه...س
خوب نگاه کردن، فقط به درد اختراع و اکتشاف و بهتر کردن زندگی این دنیا نمی خوره.
قرآن که بخونی می بینی خدا مرتب داره می گه: «نگاه کنید. دوباره کنید، خوب نگاه کنید. به دقت بنگرید»
اولاً همون نگاه دقیق به طبیعت، علاوه بر اینکه آدم رو به مخترع و مکتشف و اینجور چیزا تبدیل می کنه، باعث می شه تا ایمانمون به خدا هم بیشتر بشه.
دیدن اون همه عظمت و قشنگی ما، اگه قشنگی و عظمت خدا رو به یادمون نیاره، عجیبه و جای تعجب داره.
دوم اینکه، کی گفته فقط طبیعته که باید به دقت نگاهش کرد.
تاریخ و سرگذشت آدما و اقوام گذشته هم حسابی ارزش دیدن و تماشا داره.
بعد از دیدن و تماشا هم نوبت درس گرفتن و عبرت آموزیه.
به قول خاقانی شاعر:
هان ای دل عبرت بین، از دیده نظر کن ، هان
ایوان مداین را ، آیینه عبرت دان
یه بچه، یه بچه ی طفل معصوم، وقتی از مادر به دنیا میاد، بی رو در بایستی، هیچی نمی دونه.
ولی همین بچه رو خدا سه تا چیز بهش داده که با اون سه تا چیز، یواش یواش یه چیزایی دستش میاد و یه چیزایی یاد می گیره.
اون سه تا چیز چشم و گوش و قدرت فکر کردنه.
البته، تا چشم و گوش، نبینن و نشنون، قدرت فکر کردن به کار نمی افته.
یعنی قدرت فکر، درست مث کارخونه ای می مونه که اگه چشم و گوش براش مواد اولیه درست و حسابی نفرستن، خط تولیدش می خوابه و باید درش رو تخته کرد.
ما ها، توی این قرن تکنولوژی و ارتباطات و علم و سواد، جایی از زندگیمون نمونده که راجع بهش اختراع و اکتشافی انجام نشده باشه.
همه اختراعات و اکتشافات هم، اولش با یه «مشاهده» و «نگاه از روی دقت» شروع می شن.
چه اون ارشمیدسی که سه هزار سال قبل از حموم بیرون زد و گفت «اورکا، اورکا»، چه مهندس هایی که الآن ماشین و موبایل و چیزای دیگه طراحی می کنن. کار همه این آقایون و خانم ها، به خوب دیدن بستگی داره.
می خوام بگم ما آدما، اگه پیشرفتی کردیم و زندگیمون روز به روز راحت تر شده، به خاطر اینه که تونستیم با دقت نظر و نگاه موشکافانه، اسرار طبیعت رو یکی یکی رو کنیم.
اگه قرار بود همه چی رو سرسری ببینیم، تا همین الآن باید توی غار بودیم.
می گن یه روز خاقانی، شاعر معروف، به مجلسی دعوت شد.
مجلس، به قول معروف، مجلس اعیان و بزرگان بود. شاعری و کار فرهنگی هم چون هیچ وقت تاریخ برای کسی نون و آب نداشته، خاقانی با یه دست لباس کهنه و بدون مارک راه افتاد سمت مجلسی که دعوت شده بود. بعدم ، خواست بره بالای مجلس بشینه که مسئول تشریفات و هماهنگی جلسه جلوشُ گرفت و گفت: با این سر و وضعی که داره، بهتره همون دم در بشینه.
خاقانی بیچاره، وقتی می بینه کل کل کردن با مسئول تشریفات مجلس فایده ای نداره، سرش رو میندازه پایین و میره همون پایین مجلس می شینه. در همین حین، چند نفر از اون هایی که چشم دیدن خاقانی رو نداشتن اون رو پایین مجلس می بینن و شروع می کنن به مسخره کردن خاقانی.
این ماجرا سبب رنجش خاقانی می شه و شاعر، در مقام اعتراض، این شعر تند و تیز رو تقدیم اون ها می کنه!
گرچه بالا نشستن از نسب است
لیک پائین نشستن از ادب است
گر فروتر نشست خاقانی
نه مـرا عیب و نه ترا ادب است
قل هوالله بین که در قرآن
زیـر تبّت یــدا ابـــی لهب است
آدم با خدا و مؤمن ، هم پیش مردم احترام داره ، هم پیش خدای مردم .
گاهی وقتا خدا به احترام آبروی یه مؤمن ، یه فامیل رو از گرفتاری نجات می ده ...
زیاد اتفاق افتاده که خدا، به احترام وجود یه مؤمن ، عذاب و سیل و زلزله و قحطی و سونامی و هزار جور و قضا و بلای دیگه رو از اهل یه شهر بر داشته ...
مثالش خود پیامبر ما ...
خدا به پیامبرش فرمود :
تا تو میون این ها باشی ، به احترامت ، ما این ها رو عذاب نمی کنیم .
یعنی وجود یه پیامبر با آبرو ، باعث میشه که عذاب خدا حتی بر سر ابو جهل و ابو لهب و ابوسفیان هم نازل نشه ...
آخه ، هیچکی مثل خدا ، اهل آبرو داری و احترام داری نیست ...
هیچکی مثل خدا ، نسبت به آبرو دارها ، شرم و غیرت نداره.
خدا ، آبرو داره و آبرو دارها رو هم دوست داره ...
آبرو داری کنیم!
آبروی بعضی ها جهانیه ....
یعنی ملاک های آبروی اونا جوریه که همه دنیا اون رو به عنوان یه آدم آبرومند به رسمیت میشناسن ...
در عوض، آبروی بعضی ها ، فقط در سطح ملت و قوم قبیله شونه ...
همین الآن اگه بری مغولستان ، می تونی کلی مجسمه و بنای یادبود از چنگیزخان مغول پیدا کنی ....
آخه برای مغول ها ، چنگیز خانه هم تاریخه، هم جغرافیا ، هم خیلی از چیزای دیگه ...
ولی برای من و تو چی ؟
برای ما، آبروی چنگیز خان، چند اپسیلونه ؟! بی آبروئیش چی؟
بعضی
از آبرو ها مثل مال بادآورده هستن؛
یه شبه میان و صاحبشون رو آبرو مند می کنن.
روی اینجور آبروها ، البته نباید زیاد حساب کرد؛ چون از قدیم گفتن : باد آورده رو باد می بره...
در مقابل آبرو های باد آوره، آبرو هایی قرار دارن که اندک اندک جمع میشن و بالاخره یه روزی دریا میشن ...
اینجور آبرو های قطره ای ، تا دریا بشن، دست کم نصفی از مو ها و محاسن صاحباشون رو سفید می کنن ...
البته توی جایی غیر از آسیاب!
وقتی میگن فلانی آدم آبرو مندیه ، فوراً باید بپرسیم : کجا و پیش کی؟
بعضی از آدم ها ، پیش چشم مردم آبرومند هستن و پیش خدا نه .
بعضی های دیگه ، پیش خدا آبرومندن و پیش چشم مردم نه .
صد البته آدمهای پیدا میشن که هم پیش خدا صاحب آبرو هستن هم پیش مردم ....
بی آبروهایی هم یافت میشن که نه پیش خدا آبروندن نه پیش چشم مردم .
