ما توی احکام اسلامی، یه چیزی داریم به اسم «عاقله»
عاقله ی هر کسی یعنی همون قوم و خویش هاش.
افرادی که جزء عاقله یک نفر به حساب میان، نسبت به اون فرد مسئولیت شرعی و قانونی دارن.
مثلاً وقتی یه نفر محکوم به پرداخت دیه می شه، عاقله باید کمک کنن تا دیه پرداخت بشه. هر کسی به قدر توان خودش باید کمک کنه. مشکل، مشکل یه فرد نیست. مشکل کل فامیله. پس کل فامیل باید در حل شدنش سهمی داشته باشن. این یه تدبیر هنرمندانه ست برای خرد کردن مشکلات بزرگ.
بیاین به این سوال فکر کنیم که من و شما باید مراقب کیا باشیم؟
اجازه بدید قبل از هر چیزی این سؤال رو از خود خدا بپرسیم و سراغ جواب رو از آیه های قرآن بگیریم.
جای اونایی که رفیق این آیه ها نیستن خالی ، ولی آیه ای هست که می گه:
یا ایها الذین آمنوا !
تا اینجاش که مشخصه...
از هر کی معنیش رو بپرسی می گه: ای کسانی که ایمان آورده اید.
مهم معنی قسمت دومشه که فرموده: «عَلَیکُم اَنفُسُکُم»
این قسمت دوم ، دو تا کلمه ساده بیشتر نیست...
معنی رسمی و ادبی و خشک و خالیش هم می شه: «بر شما باد، خودتان را...»
یعنی چی؟
یعنی اول از همه به فکر مراقبت از خودتون باشید.
بازم ساده تر بگم؟
ساده ترش می شه اینکه هر کسی اول از همه مراقب گلیم خودش باشه و اون رو از آب بیرون بکشه ....
پس اول، خودمون!
اول از همه باید مراقب خودمون باشیم.
عاقلانه هم هست.
چون توی این وضعیت در هم بر هم دنیا، مهم نجات پیدا کردنه.
کسی هم که نتونه خودش رو نجات بده، چه جوری می خواد نجات غریق بقیه بشه...
اتفاقاً توی کلاس های هلال احمر و امداد و نجات هم به امداد گر ها همینُ یاد می دن. بهشون می گن: اولین وظیفه ی هر امدادگری اینه که خودش دچار سانحه نشه.
پس اول خودمون و بعد بقیه.
حالا این بقیه هم حساب و کتاب داره.
حساب و کتابش رو هم کتاب خدا مشخص کرده.
اونجایی که فرموده: «اَنفُسَکُم و اَهلیکُم»
بازم یه عبارت دو کلمه ای که معنیش می شه: «خودتون و اهلتون»
این اهلتون، یعنی خونواده تون . یعنی هر کسی قبل از بقیه باید مراقب اهل خونواده و نزدیکان خودش باشه...
پدر مراقب پسر و پسر مراقب داداش کوچیک تر ...
خواهر مراقب خواهر و مادر مراقب هر دوشون.
سؤال!
وقتی خوبِ خوب مراقب خودمون و خونواده مون بودیم، نوبت مراقبت از کی می رسه؟
جواب!
هر کی نزدیک تر، با استحقاق تر...
اول دوست درجه یک، بعد دوست درجه دو، بعد دوست ِ دوست، بعد هم دوستِ دوستِ دوست.
اول همسایه دیوار به دیوار، بعد همسایه همسایه، بعد هم همسایه سر کوچه...
اول فامیل نزدیک، بعد فامیل میونه، بعد آشنای دور ...
این وسط مهم اینه که بدونیم سلسله و زنجیر این مراقبت ها هیچ وقت تموم نمی شه، اما با این وجود وظیفه ما نسبت به خودمون و آدم های نزدیکمون سنگین تر از مسئولیت ما نسبت به آدمای دور تره...
یکی از راه های کسب دوستای جدید ، شرکت در مهمونی ها و عروسی ها و جشن تولد و سالگرد ازدواج و وفات و خلاصه مراسماتی از این دسته؛
مثلا توی یه عروسی ، اگه فامیل عروس باشیم ، می تونیم چند تا آشنا از میون فامیل های داماد برای خودمون دست و پا کنیم؛
یا توی یه جشن تولد می تونیم با دوست دوستمون که اون هم برای عرض تبریک اومده بیشتر آشنا بشیم؛
البته به شرطی که در این جور مراسم، معارفه ای میون ما و اونهایی که ممکنه ما نشناسیمشون برقرار بشه؛
حالا ممکنه بگی : «پس ما باید شانس بیاریم که میزبان بدونه و یادش باشه که باید بیاد و معارفه رو انجام بده ؟»
باید در جواب عرض کنم : اگه همچین شانسی بیارید که خیلی خوبه ولی اگه در غیر این صورت می تونید کم شانسی خودتون رو با پا پیش گذاشتن جبران کنید؛
مثلا خودتون از میزبان بخواهید که بقیه رو به شما معرفی کنه یا اینکه مستقیما سراغ بقیه مهمون ها برید و از نسبتشون با میزبان بپرسید؛
کار سختی نیست؛ باور کن!
میون شادی ها و با هم بودن ها ، میون جشن ها و سالگرد گرفتن برای خوشی هایی مثل تولد و ازدواج ، تا دوستان و فامیلهای نزدیک باشن ، نوبت به آشنایان دور نمی رسه؛
اینجوری جا افتاده و همه هم رفتن زیر بار قبولش؛
ولی یه موقعایی می شه که دور ونزدیک ، دوست و آشنا ، همه و همه سر و کله شون پیدا میشه و بایدم بشه؛.
یه موقعایی مثل؛
مثل؛
مثل مراسم تشییع جنازه و مجالس یادبود؛
اینجور وقتا دیگه نزدیک تر ها ، مانع دور تر ها نمیشن؛
اتفاقا هر چقدر که اون آشناهای دور تر ، بیشتر بیان و مجلس شلوغ تر باشه ، پیش چشم مردم، با آبرو تره؛
می خوام بگم آشناهای دور، شاید به درد مجلس شادی نخورن، ولی توی مجلس عزا، حسابی مایه آبروداری هستن!
ولی خوش به حال اونایی که با بهونه هایی غیر از فوت و مجلس ترحیم هم از آشناهای دورشون یاد می کنن؛.
علما و دانشمند ها از قدیم و ندیم گفتن:
«نزدیک تر، مانع از دور تر می شه»
منظور اینکه تا وقتی بستگان نزدیک باشن ، نوبت به آشنایان دور نمی رسه؛
مثلا اگه قرار باشه برای یه مهمونی 20 نفر دعوت بشن ، اون بیست نفری دعوت میشن که بیشترین و نزدیک ترین نسبت رو با دعوت کننده داشته باشن؛
به همین دلیل هم معمولا میون جشن تولد ها و مهمونی ها ، جایی برای آشنایان دور نیست؛
البته کسی هم توقع نداره که فقط به خاطر یه سلام و علیک مختصر ، به جشن تولد ما دعوت بشه؛
احتمالا هر عقل سلیمی تصدیق می کنه که همه جا ، داشتن یه آشنای دور ، بهتر از غریب بودنه؛
مخصوصا توی یه اداره وقتی یه پرونده زیر بغل داری و باید از این اتاق به اون اتاق بری؛
توی هر اداره ای داشتن یه آشنا یعنی حل خیلی از مشکلات؛
زبونم لال فکز نکنی منظورم پارتی بازی و زیر پا گذاشتن ضابطه هاست ، نه؛
یه آشنای دلسوز حد اقل به این درد میخوره که راه و چاه رو بهت یاد می ده و اجازه نمی ده بین طبقات و اتاق ها حیرون و سر در گم بمونی؛
